ვინ იგებს გზების რეაბილიტაციის ტენდერებს რეგიონებში

საავტომობილო გზების სამშენებლო-სარეაბილიტაციო სამუშაოები ერთ-ერთია სახელმწიფო შესყიდვებიდან, სადაც დიდი მოცულობის თანხა ბრუნავს. ხშირად ტენდერებს ერთი და იგივე კომპანიები იგებენ, ხან უკონკურენტოდ, ხან კი სხვისი დისკვალიფიკაციის შემდეგ. უფრო ხშირად კი, მრავალათასიან ტენდერებს ის კომპანიები იგებენ, რომლებიც ამავდროულად მმართველი პარტიის შემომწირველები არიან.

შპს “გზა-მშენებელი 13” ფოთში 1999 წელს დაარსდა. მისი მესაკუთრეები დალილა გაბელაია, ნიკოლოზ კვარაცხელია და ირაიდა ფაცია არიან. სამივე მათგანი ფოთიდანაა, მათ შორის ირაიდა ფაციას ფოთის საპატიო მოქალაქის წოდება აქვს მინიჭებული. დალილა გაბელაიაც და ნიკოლოზ კვარაცხელიაც ქართული ოცნების შემომწირველები არიან. მათ “ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს” 2017 წელს სულ 5000-5000 ლარი შესწირეს.

კომპანია ტენდერებში 2011 წლიდან შედის. ამ დრომდე 22 387 923 ლარის ღირებულების 25 ტენდერი აქვს მოგებული, დამატებით გამარტივებული შესყიდვებით კი 840 000 ლარზე მეტი აღებული. კომპანია გზების ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებს ძირითადად ფოთში ასრულებს.

12 შემთხვევაში შემსყიდველი ფოთის მუნიციპალიტეტი იყო, სადაც შპს “გზა-მშენებელი 13-მა” 8 ტენდერი – უკონკურენტოდ, 3 კი სხვისი დისკვალიფიკაციის შემდეგ მოიგო. რაც შეეხება კომპანიის დანარჩენ მოგებულ ტენდერებს, 13 შემთხვევაში განმცხადებელი იყო საავტომობილო გზების დეპარტამენტი, რომელმაც ტენდერები ფოთსა და მის მიმდებარედ საერთაშორისო და შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზების მოვლა-შენახვაზე გამოაცხადა. შპს “გზა-მშენებელ 13”-ს კონკურენტი 10 შემთხვევაში არ ჰყავდა, ერთი კი სხვისი დისკვალიფიკაციის შემდეგ მოიგო.

კიდევ ერთი კომპანია, რომელიც საგზაო ინფრასტრუქტურის მიმართულებით მუშაობს, შპს “შარა-გზამშენი პირველია”. კომპანია 2005 წელს დაფუძნდა და ის გზის სარეაბილიტაციო, საექსპლუატაციო და საინჟინრო-სამონტაჟო მიმართულებით საქმიანობს. საჯარო რეესტრის მიხედვით, მისი 100%-იანი წილის მფლობელი გივი შენგელიაა, დირექტორი კი გულადი ბერაია. თავად გივი შენგელია წარმოშობით ხობიდანაა და მისი კომპანიაც იქ მდებარეობს.

შპს “შარა-გზამშენი პირველი” აქტიურად მონაწილეობს საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის, საქართველოს მელიორაციის და დასავლეთ საქართველოს რამდენიმე მუნიციპალიტეტის, განსაკუთრებით კი ხობის მუნიციპალიტეტის მერიის მიერ გამოცხადებულ საგზაო-სამშენებლო სამუშაოებში. “შარა გზამშენ პირველს” ტენდერებიდან და გამარტივებული შესყიდვებიდან ბიუჯეტიდან ჯამურად 94 138 138 ლარი აქვს მიღებული.

ამ პერიოდის განმავლობაში შპს “შარა გზამშენ პირველმა” სულ 177 ტენდერი მოიგო, მათ შორის, საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ გამოცხადებულ 42 ტენდერში, ხოლო ხობის მუნიციპალიტეტის მიერ გამოცხადებულ 78 ტენდერში გაიმარჯვა, სადაც 44 შემთხვევაში კონკურენტი არ ჰყავდა, 5 კი სხვების დისკვალიფიკაციის შემდეგ მოიგო. სამუშაოების ნაწილი ადგილობრივი გზების რეაბილიტაციასა და მათ მოვლა-შენახვას შეეხებოდა.

ის, რომ კომპანიები ტენდერებს არაკონკურენტულ პირობებში იგებენ, გავრცელებული პრაქტიკაა. ამ გარემოებას ადასტურებს Ask.gov.ge-ზე გამოქვეყნებული სტატისტიკაც, სადაც მოცემულია ინფორმაცია სხვადასხვა მუნიციპალიტეტში და მათ შორის, ხობში იმ ტენდერების შესახებ, რომელში მონაწილეობასაც 1 პრეტენდენტი იღებდა. ხობის მუნიციპალიტეტში მხოლოდ 2023 წელს 5 შემთხვევაში შპს “შარა-გზამშენ პირველს” კონკურენტი არ ჰყავდა.

აღსანიშნავია, რომ “შარა-გზამშენი პირველი” ქართული ოცნების შემომწირველია. კომპანიამ 2017-2021 წლებში ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს 25 000 ლარი შესწირა.

კიდევ ერთი კომპანია, რომელიც მრავალათასიან ტენდერებს კონკრეტულ მუნიციპალიტეტებში იგებს შპს “საგზაო 7”-ია. კომპანია 2016 წელს დაფუძნდა და მისი 100%-ის მფლობელი ემზარ მელიქიძეა. შპს “საგზაო 7”-ს ამ დრომდე 56 ტენდერიდან 18 750 197 ლარი აქვს მიღებული. გზის საფარის სარეაბილიტაციო სამუშაოების შესასრულებლად შპს “საგზაო 7” ძირითადად მცხეთისა და დუშეთის მუნიციპალიტეტების მიერ გამოცხადებულ ტენდერებში იგებს.

მოგებული 56 ტენდერიდან 23 დუშეთის, ხოლო 18 მცხეთის მუნიციპალიტეტის მერიამ გამოაცხადა. დუშეთში მოგებული 23 ტენდერიდან შპს საგზაო 7-ს 11-ში კონკურენტი არ ჰყავდა, 5 კი სხვათა დისკვალიფიკაციის შემდეგ მოიგო. რაც შეეხება მცხეთას, მოგებული 18 ტენდერიდან უკონკურენტო გარემოში მოიგო 6, ხოლო კონკურენტთა დისკვალისფიკაციის შემდეგ – 4 ტენდერი.

დამატებით, გამარტივებული შესყიდვებიდან მელიქიძის კომპანიამ 138 000-ზე ლარზე მეტი მიიღო. აქედან ყველა შესყიდვა მცხეთაში იყო.

კომპანიის მფლობელი ემზარ მელიქიძე ქართულ ოცნების შემომწიველი კომპანიის მეწილე წლების განმავლობაში იყო. კერძოდ, შპს ცეკურში, რომელიც ასევე გზების რეაბილიტირების მიმართულებით მუშაობს, 2018 წლის ბოლომდე 37.5%-იან წილს ფლობდა, დანარჩენს კი – მისი ბიზნესპარტნიორი სერგო ხაბულიანი. 2017 წელს, სანამ ემზარ მელიქიძე ჯერ კიდევ კომპანიის თანამესაკუთრე იყო, შპს “ცეკურმა” ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს 40 000 ლარი შესწირა. 2018 წელს მელიქიძემ საკუთარი წილი ხაბულიანის შვილზე 10 000 დოლარად გაასხვისა.

შპს “ცეკური” ასევე საგზაო ინფრასტრუქტურის მშენებლობა-რეაბილიტაციის მიმართულებით მუშაობს. წლების განმავლობაში კომპანიას მოგებული ტენდერებით სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ათეულობით მილიონი ლარის თანხა აქვს აღებული. თავად სერგო ხაბულიანი ყოფილი პარლამენტარი და ცაგერის ყოფილი მაჟორიტარი დეპუტატია. 2012 წელს საპარლამენტო არჩევნებში “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” დამარცხების შემდეგ, სერგო ხაბულიანმა, რომელიც პარლამენტში ნაციონალური მოძრაობის სახელით იყო შესული, პარტია დატოვა. მალევე რამდენიმე დეპუტატთან ერთად დააფუძნა „უპარტიო, დამოუკიდებელი მაჟორიტარების“ ფრაქცია, რომლის წევრიც 2016 წლის ჩათვლით იყო.

დღეს მამა-შვილი ხაბულიანები ქართული ოცნების მსხვილი შემომწირველები არიან. 2018-2021 წლებში სერგო ხაბულიანმა სალომე ზურაბიშვილსა და “ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს” – 170 000 ლარი, ხოლო დამატებით მისმა შვილმა ბექა ხაბულიანმა 180 000 ლარი შესწირა.

ქართული ოცნების შემომწირველია შპს “თავადი 1-ც”, რომელმაც ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს 2021 წელს 2 500 ლარი შესწირა.
კომპანიის 100%-ის მფლობელი ელგუჯა გურიელია. კომპანია ძირითადად ტენდერებს ზუგდიდში, ხშირად უკონკურენტო გარემოში იგებს.

ამ დრომდე შპს “თავადი 1-ს” 68 ტენდერი აქვს მოგებული, საიდანაც 54 ტენდერი ზუგდიდის მუნიციპალიტეტმა გამოაცხადა, აქედან 38 შემთხვევაში შპს “თავადი 1-ს” კონკურენტი არ ჰყოლია, 6 ტენდერი კი სხვა კომპანიების დისკვალიფიკაციის შემდეგ მოიგო.

ელგუჯა გურიელის კომპანიამ მოგებული ტენდერებიდან ჯამურად – 35 017 993 ლარი, ხოლო გამარტივებული შესყიდვებიდან დამატებით 7 მილიონ ლარზე მეტი მიიღო. უმრავლეს შემთხვევაში აქაც შემსყიდველი ზუგდიდის მუნიციპალიტეტია.

ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მიერ გამოცხადებულ საავტომობილო გზების სარეაბილიტაციო სამუშაოების ტენდერებში აქტიურად შედის შპს “შარა-444”. კომპანია 2021 წელს ლაშა ბარამიამ დააფუძნა და ის სამშენებლო-სამონტაჟო სამუშაოებს ახორციელებს. უშუალოდ ტენდერებში კომპანია კონტრაქტორის სახით 2022 წლიდან მონაწილეობს. ამ პერიოდის განმავლობაში შპს “შარა-444-მა” სულ 7 ტენდერში გაიმარჯვა, საიდანაც 3 – უკონკურენტოდ, 1 კი სხვისი დისკვალისფიკაციის შემდეგ მოიგო. ტენდერებიდან 6 შემთხვევაში განმცხადებელი ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მერია იყო. ამ დრომდე შპს “შარა-444-ს” ტენდერებიდან 1 011 905 ლარი აქვს მიღებული.

ამავდროულად, კომპანიას მრავალათასიანი ხელშეკრულებები აქვს შესრულებული ქვეკონტრაქტორის რანგში. ლაშა ბარამია ზუგდიდიდანაა. ის ქართული ოცნების შემომწირველი კომპანიების ქვეკონტრაქტორი არაერთხელ იყო. მაგალითად, შპს “ერ ტე დე-ს” დაკვეთით სოფელ ძველ ხიბულასთან დამაკავშირებელი ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზის მონაკვეთი სწორედ მისმა კომპანიამ გააკეთა. შპს “შარა-გზამშენი პირველის” დაკვეთით კი, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში, მოგირის უბანში გზის საფარის სარეაბილიტაციო სამუშაოები განახორციელა. შპს “შარა-გზამშენ პირველზე” ზემოთ უკვე ვახსენეთ, რომ ქართული ოცნების შემომწირველია. რაც შეეხება შპს “ერ ტე დე-ს”, მისმა მფლობელმა ლუხუმ ქართლოსიშვილმა ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს 2016 წელს 25 000 ლარი შესწირა. კომპანიას მოგებული ტენდერებით ბიუჯეტიდან 177 000 000 ლარზე მეტი აქვს მიღებული.

ქართული ოცნების შემომწირველია კიდევ ერთი კომპანია შპს “ლიდერი +”, რომელსაც ბექა ხვიბლიანი და აკაკი კვიციანი ფლობენ. კომპანია 2014 წელს დაფუძნდა და 2015 წლიდან ტენდერებში მონაწილეობს. თავდაპირველად კომპანიის 100%-იან წილს ბექა ხვიბლიანი ფლობდა, 2019 წელს მან 25%-იანი წილი აკაკი კვიციანს 1 500 ლარად მიჰყიდა. აკაკი კვიციანი ყოფილ პარლამენტარ კანდიდ კვიციანის შვილი და ამჟამინდელ პარლამენტარ ბაია კვიციანის ძმაა. კომპანია ძირითადად ტენდერებს მესტიის მუნიციპალიტეტში იგებს, რაც მესტიაში გზების რეაბილიტაციასა და მათ მოვლა/შენახვას უკავშირდება.

კომპანიას ამ დრომდე 30 189 029 ლარის 23 ტენდერი აქვს მოგებული. დამატებით გამარტივებული შესყიდვებით კი 6 მილიონ ლარზე აქვს აღებული. Მოგებული ტენდერებიდან 11 შემთხვევაში შემსყიდველი მესტიის მუნიციპალიტეტი იყო, სადაც კომპანიამ 9 – უკონკურენტოდ, 2 კი – სხვისი დისკვალიფიკაციის შემდეგ მოიგო. შპს “ლიდერი+” “ქართულ ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოს” შემოწირველია. კომპანიამ 2021 წელს მმართველ პარტიას 10 000 ლარი შესწირა.

თემაზე მუშაობისას “სტუდია მონიტორი” აღნიშნულ კომპანიებს დაუკავშირდა და ჰკითხა, თავად როგორ ხსნიდნენ გარემოებას უკონკურენტოდ მოგებული ტენდერების შესახებ. მათგან მხოლოდ ნაწილმა გვიპასუხა. შპს “ლიდერი+”-მა დაბალი კონკურენცია
საქმის სირთულით ახსნა. კომპანიის დირექტორის თქმით, მსგავსი სახის ტენდერებში თავად სხვა კომპანიებს არ სურთ მონაწილეობის მიღება.

შპს “გზამშენებელი 13”-ის დირექტორმა ირაიდა ფაციამ სატელეფონო საუბარში გვითხრა, რომ ტენდერებში მონაწილეობის მიღებას თავად არავის უშლიან და მათი ბრალეულობა არაა, თუ სხვა კომპანიებს მონაწილეობის მიღება არ სურთ.

შესყიდვის პროცედურების კანონიერებაზე საუბრობს შპს “საგზაო 7”-ის დირექტორიც. ემზარ მელიქიძე ამბობს, რომ ყველა ის ხელშეკრულება რაც მის კომპანიასა და მუნიციპალიტეტებს შორის გაფორმდა განხორციელდა საჯაროდ და შესაბამისი ნორმატიული აქტების სრული დაცვით.

შპს თავადი I-ის დირექტორმა ელგუჯა გურიელმა კი მოგვწერა, რომ კომპანია უკონკურენტოდ არ იგებს ტენდერებს, მხოლოდ გამარჯვებულის გამოვლენის შემდეგ ხდება ცნობილი თუ რამდენი კომპანია მონაწილეობდა ტენდერში, რადგან ეს ინფორმაცია იქამდე დახურულია. გურიელი იმ გარემოებას, რომ სხვა კომპანიები არ მონაწილეობენ გარკვეულ ტენდერებში, იმით ხსნის, რომ მათ შესაბამისი მატერიალურ-ტექნიკური ან შესაბამისი გამოცდილების ბაზა უბრალოდ არ გააჩნიათ.

სტატიის ავტორია ნინო შუბითიძე.

სტატია შეიქმნა ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერით, Askgov.ge-ის სასტიპენდიო პროგრამის ფარგლებში. Askgov.ge იცავს და აძლიერებს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას საქართველოში. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია ავტორი და იგი შეიძლება, არ გამოხატავდეს ევროკავშირის შეხედულებებს.