August 17, 2023August 21, 2023 რა გვიჯდება საჯარო სექტორიდან თანამშრომელთა უკანონო გათავისუფლებები? ივნისში კულტურის მინისტრმა თეა წულუკიანმა კინოცენტრის რეორგანიზაცია დაიწყო. თანამშრომლები ყოველდღიურად სამსახურის დაკარგვის მოლოდინში არიან და ფიქრობენ, რომ მიმდინარე ცვლილებები სისტემას უფრო ჩაკეტილს გახდის. კინოცენტრამდე, წულუკიანმა, რეორგანიზაციის სახელით, კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების წმენდა ეროვნულ მუზეუმსა და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სააგენტოში მოაწყო. გათავისუფლებულ თანამშრომელთა ნაწილმა სასამართლოში კულტურის სამინისტროს წინააღმდეგ იჩივლა. სამწუხაროდ, სამინისტრო ოფიციალურ ინფორმაციას არ გასცემს, არაოფიციალური ინფორმაციით კი, დღეის მდგომარეობით, უსამართლოდ გათავისუფლებული თანამშრომლების სასამართლო დავებიდან 15-ამდე საქმე დასრულებულია. აქედან 11 მოსარჩელემ მოიგო, სახელმწიფოს კი მათთვის კომპენსაციისა და განაცდურის გადახდა დაეკისრა. ჩვენ შევეცადეთ, გაგვერკვია, თუ რა უჯდება სახელმწიფოს წულუკიანის საკადრო წმენდა. ერთთვიანი მცდელობის შემდეგ, სამინისტრომ კანონით გათვალისწინებული ყველა ვადა დაარღვია და საჯარო ინფორმაცია, გათავისუფლებული თანამშრომლების სასამართლო დავების შესახებ, მაინც არ მოგვაწოდა. უკვე დიდი ხანია, კულტურის სამინისტრო იქცა ჩაკეტილ სისტემად, საიდანაც ინფორმაციის მიღება, პრაქტიკულად, შეუძლებელია. მეცნიერების, განათლებისა და კულტურის პროფკავშირის მონაცემებით, კულტურის სამინისტროს სისტემიდან დაახლოებით 150-ამდე ადამიანია გათავისუფლებული, რომელთა დიდი ნაწილი ამ გადაწყვეტილებას სასამართლოში ასაჩივრებს. რამდენიმე მათგანის უფლებას სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაცია იცავს, მათ შორის სოციალური სამართლიანობის ცენტრი, სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება (ISFED) და საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია. სხვადასხვა საჯარო განცხადებისა და “სოციალური სამართლიანობის ცენტრის” მიერ მოწოდებული ინფორმაციით დავადგინეთ, რომ მხოლოდ ხუთი უსამართლოდ გათავისუფლებული თანამშრომლისთვის სამინისტროს კომპენსაციის სახით 14 000 ლარამდე თანხის გადახდა დაეკისრა, რასაც იძულებითი განაცდურის ანაზღაურებაც ემატება. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეს ციფრები მხოლოდ მოგებული საქმეების მცირე ნაწილს ასახავს, წინ ჯერ კიდევ არაერთი სასამართლო დავაა. კულტურის სამინისტროს ჩაკეტილი სისტემა კი ალბათ კიდევ დიდხან არ მოგვცემს საშუალებას, გავიგოთ, რეალურად რა გვიჯდება თეა წულუკიანის საკადრო წმენდა. რა ხდება სხვა სამინისტროებში? სხვა სამინისტროებში არსებული ვითარების გასარკვევად, პლატფორმა Askgov.ge-ის გამოყენებით თითოეული სამინისტროდან გათავისუფლებული თანამშრომლების სასამართლო დავებისა და დაკისრებული კომპენსაცია-განაცდურის შესახებ საჯარო ინფორმაცია გამოვითხოვეთ. მიღებული პასუხების ნახვა თავადაც შეგიძლიათ აღნიშნულ პლატფორმაზე – Askgov.ge-ზე ნებისმიერი გამოთხოვილი საჯარო ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ყველა მსურველისთვის. თუ ჩვენ მიერ გაგზავნილ წერილებს გადაავლებთ თვალს, ნახავთ, რომ პასუხების მიღება საკმაოდ რთული აღმოჩნდა, ერთთვიანი ლოდინის შემდეგ 6 სამინისტროს ინფორმაცია ამ დრომდე არ მოუწოდებია, არა და, კანონის მიხედვით, მათ ეს ინფორმაცია 10 დღის ვადაში უნდა მოეცათ. შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ აღნიშნული საკითხის შესახებ ინფორმაცია არაა დაცული სამინისტროში, ამიტომაც შესაბამის სტატისტიკას ვერ მოგვაწვდიან. შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატში არცერთი მსგავსი დავა არ დაფიქსირებულა. რაც შეეხება საგარეო საქმეთა სამინისტროს, მათ სულ 3 დავა ჰქონდათ გათავისუფლებულ თანამშრომლებთან, რომლებიც სამინისტროს სასარგებლოდ დასრულდა. გათავისუფლებული თანამშრომლების დავების შესახებ მეტ-ნაკლებად სრული ინფორმაცია გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ, ფინანსთა სამინისტრომ და რეგიონული განვითარების და ინფრასტრუქტურის სამინისტრომ მოგვაწოდა. გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო სამინისტროს ცენტრალურ აპარატს, 2012 წლიდან მოყოლებული, არცერთი დავა არ ჰქონია გათავისუფლებულ თანამშრომლებთან. თუმცა, სამინისტროს დაქვემდებარებულ 14 უწყებაში, 2012 წლიდან 2023 წლის ჩათვლით მთლიანობაში 50 სასამართლო დავა წარიმართა, რომელთა გარკვეული ნაწილი დღემდე განხილვაშია. სამინისტროს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, კომპენსაციისა და განაცდურის სახით, სახელმწიფოს მოსარჩელეებისთვის მთლიანობაში 571 231 ლარის ოდენობის თანხის გადახდა დაეკისრა. თუმცა ეს ციფრი მინიმალური თანხის მაჩვენებელია, რადგან ზოგიერთ შემთხვევაში, მოწოდებული ინფორმაციით რთულია, განსაზღვრო რა ვადის განმავლობაში უწევდა სამინისტროს განაცდურის ანაზღაურება. არამიზნობრივად გახარჯული თანხის გამოყენებით სამინისტროს და მის უწყებებს არაერთი საინტერესო პროექტის განხორციელება თუ საჭირო ინვენტარის შეძენა შეეძლოთ. მაგალითად, “გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტს” მონიტორინგის გაძლიერების მიზნით, შეეძლო 571 231 ლარად, 10 ერთეული დრონი, გერმანული წარმოების 5 ერთეული გამონაბოლქვის საზომი ხელსაწყოები და ბრიტანული წარმოების 5 ერთეული ატმოსფერულ ჰაერში მტვრის ნაწილაკების გამზომი ხელსაწყო შეეძინა. ფინანსთა სამინისტრო საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს ცენტრალურ აპარატს 2012 წლიდან მსგავსი სახის სამართლებრივი დავა არ ჰქონია. მის დაქვემდებარებაში არსებულ 4 უწყებაში კი მთლიანობაში 13 სასამართლო დავა წარიმართა. აღსანიშნია ისიც, რომ ერთ-ერთი უწყების სტატისტიკური მონაცემები მოიცავს არა 2012 წლიდან პერიოდს, არამედ მხოლოდ 2020-2023 წლებს. სამინისტროს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, 13 სასამართლო დავიდან, მხოლოდ 1 დავა დასრულდა მოსარჩელის სასარგებლოდ, რომელიც შემოსავლების სამსახურში მუშაობდა. საჯარო ინფორმაციის მიხედვით, უწყებას განაცდურის ანაზღაურება დაეკისრა 1096 ლარის ოდენობით თვეში, თუმცა რა ვადით, გაურკვეველია. რაც შეეხება დანარჩენ დავებს, 3 საქმე სამინისტროს სასარგებლოდ დასრულდა, 9 კი ამჟამადაც მიმდინარეობს. რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროსა და მის დაქვემდებარებულ 4 უწყებაში 2012 წლიდან მოყოლებული 55 სასამართლო დავა წარიმართა, რომელთაგან უმრავლესობა მოსარჩელის გამარჯვებით დასრულდა. სამინისტროს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, კომპენსაციისა და განაცდურის სახით, სახელმწიფოს მოსარჩელეებისთვის მთლიანობაში 1 092 397 ლარის ოდენობის თანხის გადახდა დაეკისრა. თუმცა ეს რიცხვი, როგორც წინა შემთხვევაში, მინიმალური თანხის მაჩვენებელია. ამ თანხით სამინისტროსა და მის დაქვემდებარებულ უწყებებს არაერთი პროექტის განხორციელება შეეძლოთ, მათ შორის მდინარის ნაპირსამაგრი სამუშაოებისა. მაგალითად, ამჟამად გარდაბანში მდ. ნორიოსხევის ნაპირსამაგრი სამუშაოები მიმდინარეობს, რომლის ტენდერიც 608 996 ლარის ღირებულებისაა. მარნეულში, მდ. დებედაზე მიმდინარე ნაპირსამაგრი სამუშაოების ტენდერის ღირებულება კი 319 989 ლარია. გარდა ამისა, ამ თანხით შესაძლებელი იყო რამდენიმე ერთეული ქუჩის სარწყავი მანქანის შეძენა სხვადასხვა მუნიციპალიტეტისთვის და კიდევ არაერთი საინტერესო პროექტის განხორციელება შეიძლებოდა. ჩვენ ამ დრომდე ველოდებით საჯარო ინფორმაციის წერილებს ცალკეული უწყებებიდან, თუმცა მხოლოდ ეს მონაცემებიც ცხადყოფს, რომ ბიუჯეტის არამიზნობრივი ხარჯვა მნიშვნელოვანი გამოწვევაა აღმასრულებელ ხელისუფლებაში. მხოლოდ 3 საჯარო დაწესებულების ინფორმაციის მიხედვით, 2012 წლიდან სახელმწიფომ 1 600 000 ლარზე მეტი თანხა იზარალა თანამშრომლების უსაფუძვლო გათავისუფლების გამო, რაც რეალურად ქვეყნისა და ცალკეული სექტორების განვითარებას უნდა მოხმარებოდა. სტატიის ავტორია თეკლა ადამია. სტატია შეიქმნა ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერით, Askgov.ge-ის სასტიპენდიო პროგრამის ფარგლებში. Askgov.ge იცავს და აძლიერებს საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას საქართველოში. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია ავტორი და იგი შეიძლება, არ გამოხატავდეს ევროკავშირის შეხედულებებს. ამბები